Tosya'da Petrol Var mı?

Yeni Bir Petrol Menbaı mı?

“Tosya” civarında bir gazlı su bulundu

Netice yapılacak tahlilden sonra anlaşılacak.

Tosya (Hususi) – Tosya’nın Karkın köyü civarında öteden beri petrol kokulu bir su sızıntısı bulunduğu duyulmakta idi. Geçenlerde burada toprak biraz kaymış ve gazlı su akmağa başlamıştır.

Köylüler bu sudan şişeler doldurarak kasabaya getirmişler ve memurlara göstermişlerdir. Bu suda kesif bir petrol kokusu bulunmakta ve su üzerinde bir gaz tabakası kendini göstermektedir. Kaymakamlık bu sudan numune alarak tahlil için Ankara’ya göndermiştir.

Muayenenin müsbet netice vermesi burada çok arzu edilmektedir.

23 Mayıs 1935 Tarihli Zaman Gazetesi- Sayfa 1

Çankırı, Tosya’nın Pazar Yeridir.

Çankırı (Hususi) – Kastamonu’nun Tosya kazası öteden beri pirinç zeriyatıyla meşguldür. Pirinçleri her tarafa büyük bir şöhret kazanmış olan bu çalışkan şehir, pirinçlerini Kastamonu’dan daha ziyade şehrimize ihraç etmektedir. Ziraat Vekâleti son senelerde Tosya’nın pirinççiliğine layık olduğu ehemmiyeti vermiş ve Tosya’ya “çeltik mütehassısları” heyeti göndermiştir. Aynı zamanda Tosya’ya çeltik döğme makineleri getirtilmiştir.

Tosya arazisinin pirinç zeriyatına elverişli olması bütün bu civarın pirinç ihtiyacını tatmin etmekte ve Tosya’nın iktisadi hayat ve refahını da daima ayakta tutmaktadır.

Tosya istihsal ettiği pirinçleri vilayeti olan Kastamonu’dan ziyade şehrimize sevk etmektedir. Esasen Tosya’nın bütün iktisadi ve ticari muameleleri Kastamonu’dan ziyade Çankırı iledir. Bu vaziyetin âmil ve sebepleri arasında en mühimi yol meselesidir. Çünkü Kastamonu ile Tosya arasındaki yol çok uzundur.

Buna mukabil Çankırı-Tosya yolu daha kısadır. Aynı zamanda şehrimize tren bulunması pirinçlerin diğer vilayetlere ihracını kolaylaştırmaktadır.

Tosya 932 senesinde 500 çuval yani 100.000 kilo pirinci Kayseri, Sivas, Ankara, Eskişehir gibi tren güzergâhlarına ihraç etmiştir.

Hülasa Tosya ile şehrimiz arasında ticari ve iktisadi nokta-i nazardan büyük bir yakınlık ve irtibat vardır. “Çankırı’nın Pazar günlerini ve Pazar yerlerini tamamı ile Tosyalılar doldurur.” dersem mübalağa yapmış olmam. Bilhassa onların Pazar yerlerinde lisanları ve şiveleri hemen bariz bir şekilde anlaşılır. Tosyalılar pirinçten başka meyvelerini ve dokudukları kuşaklarını da şehrimizde satarlar. Buna mukabil pazarlarımızdan tiftik alırlar. Eğer Çankırı-Tosya yolu muntazam olsa ve bir şose halini almış olsaydı Çankırı-Tosya ticari ve iktisadi faaliyeti bugünkünden birkaç misline çıkardı.

SON POSTA GAZETESİ – 30 Ocak 1933

Tosya Bağcılığı

Pirinçleriyle meşhur olan Tosya, aynı zamanda çok mükemmel bir üzüm memleketidir. Fakat şimdiye kadar bağcılıkta geri usuller tatbik etmekte olduğu için üzümlerinin nefasetini, cinslerinin mükemmeliyetini dışarıya tanıttıramamıştır.

Şimdiye kadar, Tosya bağcılığı eski İranilerden kalma Baron denilen yüksek kümbetler üzerinde yetiştirilmiş sık kütüklerden terekküp ediyordu.

Bu sırtların arasındaki hendekler senede birkaç defa su ile dolduruluyor, belleniyor ve bunun gibi daha bir çok lüzumsuz emekler sarfediliyor, fakat buna mukabil de bağcının eline geçen para, cebini değil ancak alâ külli hâl boğazını doyurabilecek bir miktardan fazla olmuyordu. Bunca emeğe mukabil elde edilen mahsulün azlığı birçok bağcıyı bıktırmış ve onları bağcılıktan sarf-ı nazar ettirecek bir hale sokmuştu. Esasen dönüm başına 80 lira sarfetmek suretiyle meydana gelen bu eski usul bağcılık, su meselesi yüzünden de çok güç bir meseledir. Bilhassa suyun azaldığı zamanlarda, su işinden dolayı Tosya’da birçok kanlı hadiseler vukua gelmektedir.

Bütün bunları nazar-ı itibara alan vilayet ziraat müdürlüğü, Tosya bağlarının sulanmaksızın yetiştirilebilen fenni bir şekle ifrağı için Tosya bağcıları nezdinde teşebbüs ve telkinde bulunmuş ve hatta mesele münakaşalı bir konferans halinde bağcılara izah edilmiştir.

Bu izahat üzerine Tosya bağcıları bu yeni tarz ile yakından alakadar olmuşlar ve dikme mevsimi olması dolayısıyla birkaç kişi bu iş üzerinde tecrübe yapmışlardır.

İşin ehemmiyetini kavramış olan Tosya bağcılarının bir kısmı sulamaksızın yetiştirilen bağların birçok maddi faydalarını görünce hemen bağlarını sökerek yerine yeni tarzda bağ dikmişlerdir.

Diğer taraftan yaz ortasında bu bağlarını tutarak güzelce sürmekte olduklarını gören müteşebbisler memnuniyetlerini gizleyememişlerdir. Bunu gören diğer bağcılar da önümüzdeki ilkbaharda bağlarını sökmeği kararlaştırmışlardır ki bu bağcıların adedi herhalde 300, 500 den fazla olacağı da tahmin edilmektedir.

Bu suretle Tosya bağcılığı birkaç sene içinde, bu yeni tarz dolayısıyla bu muhite layık olduğu mevkiini alacak, bu yüzden Tosya bağları hem fazla mahsul almak, hem de tam mevsiminde mahsulün tekemmül etmesi dolayısıyla büyük bir kazanç vasıtası olacaktır.

Tosya bağlarının alacağı bu vaziyetin kıymet ve ehemmiyeti hakkında bir fikir verebilmek için Tosya bağlarından senede bir milyon kilo üzüm istihsal edildiğini söylemek kâfidir, zannederim.

Diyebilirim ki, Tosya üzüm nev’inin fazlalığı itibariyle adeta bir rekor kıraca vaziyettedir.

Tosya’daki üzüm cinsleri şunlardır:

Âhta (Kâhta olmalı), kara üzüm, kara ve beyaz kadın parmağı, çavuş, ter kabuk, sarı gevrek, misket, paşa, tilkikuyruğu, mercan üzümü, arnat, şam, inli(isli olmalı), alaca, keçimemesidir.

HAKİMİYET-İ MİLLİYE GAZETESİ – 11 Eylül 1933

Tosya'da Meryem Ana Rum Kilisesi'nin genişletilmesi için ruhsat verilmesi.

 KONU : Tosya’da bulunan Meryem Ana Rum Kilisesinin genişletilmesi için ruhsat verilmesi hakkında irade-i seniyye (75 hanede 25 Rum nüfus)

 

BELGE METNİ:

Şûrâ-yı Devlet

Dahiliye Dairesi

Aded

1081

 

Tosya kasabasında kâin Meryem Ana nâm Rum Kilisesi’nin tevsi‘ine ruhsat i‘tâsı hakkında Rum Patrikliğinden vuku bulan istida ve ol bâbda sebk iden isti‘lâma cevaben Kastamonu Vilayeti Meclisi İdaresinden vârid olan mazbata üzerine istîzânı hâvî Adliye ve Mezâhib Nezaretinin 29 Zilhicce 308 (5 Ağustos 1891) tarihli tezkiresiyle melfûfu Dîvân-ı Hümâyûn Kaleminden tanzim kılınan müzekkere ile beraber Şûrâ-yı Devlete havale buyurulmakla Dâhiliye Dairesinde kıraat olundu.

Mazbata-i mezkûre meâline nazaran kasaba-i mezkûrede Rum Cemaati yetmiş hanede iki yüz elli nüfus olup eski kilisenin temelleri üzerine havlısında tûlüne on buçuk ve arzına dört buçuk zirâ‘-ı mi‘mârî mahalli ilavesiyle kârgîr olarak müceddeden inşa ve masârıf-ı inşâiyesi olan üç yüz lira-yı Osmaninin mezkûr kilisenin nukûd-ı mevkûfesinden tesviye ve îfâ olunacağı ve halen bir gûne mahzuru olmadığı anlaşılmağla Dîvân-ı Hümâyûn Kalemi müzekkeresinde gösterildiği üzere bi’l-istîzân makrûn-ı müsâade-i seniyye-i hazret-i pâdişâhî buyrulduğu halde inşâat-ı mezkûre içün ruhsatı hâvî iktizâ iden emr-i âlînin kuyûd-ı lâzime ve mu‘tâde derciyle tasdîri hususunun Dîvân-ı Hümâyûn Kalemine ve mahalline teblîğât icrasına Dâhiliye Nezaretine havalesiyle Adliye ve Mezâhib Nezaretine de malumat i‘tâsı tezekkür ve haritası leffen takdim kılındı. Ol bâbda emir ve ferman hazret-i men lehu’l-emrindir.

Fi 4 Safer sene 309 ve fi 27 Ağustos sene 307 (9 Eylül 1891)

 

Şura-yı Devlet Dahiliye Dairesi Reisi ve azalar

 

Bâbıâlî

Dâire-i Sadâret

Âmedî-i Dîvân-ı Hümâyûn

 

Devletlü efendim hazretleri;

Kastamonu vilayeti dâhilinde Tosya kasabasında kâin Meryem Ana nâm Rum Kilisesinin tevsi‘ine ruhsat i‘tâsı Rum Patrikliğinden istida olunmuş olduğu ve kasaba-i mezkurede Rum Cemaati iki yüz elli nüfusdan ibaret olup eski kilisenin temelleri üzerine havlısından tûlüne on buçuk arzına dört buçuk zirâ‘-ı mi‘mârî mahallin ilavesiyle kârgîr olarak müceddeden inşa ve masarıfı olan üç yüz liranın kilisenin nukûd-ı mevkûfesinden îfâ olunacağı ve inşasında mevkian bir gûne mahzur olmadığı mahallinden iş‘âr edildiği beyanıyla suret-i istida karîn-i müsaade-i seniyye-i hazret-i padişahi buyrulduğu Dîvân-ı Hümâyûn Kalemi müzekkeresinde gösterildiği üzere kuyûd-ı lâzime ve mu‘tâdenin derciyle inşaat-ı mebhûsa içün ruhsatı hâvî emr-i âlî tasdîri ve muâmelât-ı müteferriasının icrası tezekkür kılındığına dair Şûrâ-yı Devlet Dâhiliye Dairesinden tanzim olunan mazbata leffen arz ve takdim olunmuş olmağla ol bâbda her ne veçhile irâde-i seniyye-i cenâb-ı mülûkâne müteallik buyrulur ise mantûk-ı âlîsi infâz edileceği beyanıyla tezkire-i senâverî terkîm kılındı efendim.

Fi 8 Rebiulevvel sene 309 ve fi 30 Eylül sene 307 (12 Ekim 1891)

Sadrazam

Cevad

 

Ma‘rûz-ı çâker-i kemîneleridir ki;

Resîde-i dest-i ta‘zîm olup melfuflarıyla manzûr-ı âlî buyrulan işbu tezkire-i sâmiye-i sadâret-penâhîleri üzerine mûcebince irâde-i seniyye-i cenâb-ı pâdişâhî şeref-müteallik buyrulmuş olmağla ol bâbda emir ve ferman hazret-i veliyyi’l-emrindir.

Fi 9 Rebiulevvel sene 309 ve fi 1 Teşrin-i Evvel sene 307 (13 Ekim 1891)

Serkâtib-i Hazret-i Şehriyârî

Süreyya

 

Tosyalı Hasan Ağa'nın Şumnu Taburuna Binbaşı olarak tayini (Hatt-ı Hümayun)

 KONU : Şumnu Muhafızı Süleyman Paşa tarafından oluşturulan Şumnu’da bulunan Onuncu Alay Dördüncü Taburu’na Dersaadet Sağkol Ağası Tosyalı Hasan Ağa’nın binbaşı olarak tayinine dair Sultan II. Mahmut’un Hatt-ı Hümayunu.

 

BELGE METNİ :

Manzûrum olmuşdur

Serasker Paşa’nın işbu arzı mûcibince tabur-ı mezkûra mûmâ ileyh Hasan Ağa binbaşı nasb ve tayin ve iktizâ iden emri ısdâr olunmak üzere icrasına mübâderet oluna.

 

Serasker Paşa kullarının arzıdır.

İnhası veçhile mûma ileyh Hasan Ağa kullarının tabur-ı mezkûra binbaşı nasb ve tayini muvâfık-ı irâde-i seniyye-i şehriyârîleri buyrulur ise iktiza iden memuriyet emr-i şerîfi ısdâr olunacağı muhât-ı ilm-i âlem-i ârâ-yı şehinşâhîleri buyruldukda emir ve ferman hazret-i men lehu’l-emr efendimizindir.

 

Ma‘rûz-ı bendeleridir ki;

Şumnu Muhafızı atûfetlü Süleyman Paşa hazretleri marifetiyle tanzim olunup el-hâletü hâzihî Şumnu’da olan Onuncu Alay Dördündcü Tabur olarak idhal olunan tabura birinin Binbaşı nasb ve tayini lazım gelüp el-hâletü hâzihî Dersaadet’de olan Altıncı Alayın Birinci Taburunda Sağkol Ağası olan Tosyalı Hasan Ağa kulları talim ve taallüm ve idare-i umûr-ı askeriyeye isti‘dâd ve liyâkati olduğundan tabur-ı mezkûra binbaşı nasb ve tayini muvafık-ı irâde-i seniyyeleri buyrulur ise iktiza iden memuriyet emr-i şerifinin ısdârı bâbımda emir ve ferman hazret-i men lehu’l-emrindir.

29 Zilhicce 1243 (12 Temmuz 1828)

Bende

Mehmed Hüsrev

Serasker-i Asakir-i Mansure

 

Tosya'da Rum Kilisesi

 KONU : Tosya'daki Rum Kilisesi'ne kadınlar için ek bina yapılması.

Dahiliye ve Adliye ve Mezahib Nezaret-i Celilerine

Şura-yı Devlet Dahiliye Dairesinin sureti balada muharrer mazbatası mucebince[1] Adliye ve Mezahib Nezaret-i Celilesine malumat verilmiş olmağla Dahiliye Nezaret-i Celilesinden icra-yı icabına himmet buyrulmak.

Mezahibe

[1]İktizasının ifası Dahiliye Nezaret-i Celilesine işar kılınmış olmağla Adliye ve Mezahib Nezaret-i Celilesinden dahi icra-yı icabına himmet buyrulmak.

Tosya kazasında tecdiden inşa olunan Rum Kilisesine ilavesi lazım gelen mahal hakkında.

9 Muharrem 1311/11 Temmuz 1309/23 Temmuz 1893

Şura-yı Devlet

Dahiliye Dairesi

Aded

1003

Tosya kazasında tecdiden inşasına ba emr-i ali ruhsat verilmiş olan Rum Kilisesinin ön tarafına nisaya mahsus olmak üzere ilave edilen mahallin kilisenin hal-i sabıkında da mevcud olup olmadığına ve bu babdaki ferman-ı ali hükmünün haricine çıkılmadığına dair mahallince bir gûne tahkikat icra olunmamış olduğundan bu cihetlerle ilave-i mezkurenin hal-i hazırında ifasınca mahzur olup olmadığının işarına dair sebk eden tebliğe cevaben Kastamonu Vilayetinden varid olan tahrirat ve evrak-ı müteferriasının ve ol babda Adliye ve Mezahib Nezaretiyle cereyan eden muhabereyi şamil tezkirenin leffiyle icra-yı icabı istizanına dair Dahiliye Nezaretinden takdim kılınan tezkire Divan-ı Hümayun Kaleminin müzekkeresiyle beraber Şura-yı Devlete havale buyrulmakla Dahiliye Dairesinden kıraat olundu.

İşar-ı mahalliye nazaran mezkur kilisenin heyet-i atikasında bârândan muhafaza içün nisvana mahsus olarak tahtadan bir mahal mevcud ve şimdi inşa olunan mahal dahi ondan ibaret ise de eskisinden cesim idüğü ve bunun inşası tamam ve mahzurdan salim olmağla beraber eskisinden biraz büyük olması hedmini mucib olamayacağı anlaşılmış ve bu halde terviç-i işar-ı tabii bulunmuş olmağla ol veçhile ifa-yı muktezasının canib-i vilayete tebliği hususunun Dahiliye Nezaretine havalesi ve Adliye ve Mezahib Nezaretine de malumat itası tezekkür ve resmi leffen takdim kılındı ol babda emr ü ferman hazret-i men lehu’l-emrindir.

Fi 5 Muharrem 311 ve fi 6 Temmuz 309/23 Temmuz 1893

Dahiliye Dairesi Reisi ve azalarının mühürleri

Tosya’da yeniden inşa olunan Rum Kilisesi’nin haritasıdır.

Osmanlı Döneminde hartuçluk olarak Tosya Şalının kulanıldığını biliyor muydunuz?

 KONU: Bosna kalelerinde bulunan toplara hartuçluk olarak satın alınan Tosya Şalının bedelinin ödenmesi.

 

 

METİN :

Bosna kılâ‘ında mevcud toplara hartuçluk[1] içün mübayaa ve irsali ferman buyrulup suret verilmiş olan üç bin yüz altmış üç zira Tosya Şalı tıbk-ı memuriyetim üzere tamamen mübyaa ve Tophane-i Amire Ocağı çavuşlarından Ali Çavuş kullarına teslimen mahalline irsal olunmağla merkum Ali Çavuş’un merbûtan takdim olunan makbuz tahvili Başmuhasebe’de hıfz olunup Tophane-i Amire Rûznâmçesine ilmühaberi i‘tâ buyrulmak babında emir ve ferman devletlü saadetlü sultanım hazretlerinindir.

Tahvili Başmuhasebe’de hıfz olunup ilmühaber verile

4 Ca [12]27 (16 Mayıs 1812)

illmuhaber dâde

 

El-makbûz

An cânib-i Tophâne-i Âmire berâ-yı îsâl kerde be ma‘iyyet-i vezir-i mükerrem Hazret-i İbrahim Hilmi Paşa vali-i Bosna în kadar şâlî-i mezbûr be-ma‘rifet-i Hazret-i es-Seyyid Mehmed Vahid Efendi nâzır-ı Tophâne-i Âmire müceddeden mübâya‘a ve teslim şod bâ ferman-ı âlî

El-vâki‘ fi 23 R sene 1227 (6 Mayıs 1812)

Şâlî-i Tosya

Zirâ‘

3163

 

 

Vech-i meşrûh üzere hala Bosna Valisi Vezir-i Mükerrem saadetlü Hilmi İbrahim Paşa hazretleri maiyyetinde mevcûd olan toplara hartuçluk içün hala Tophane-i Amire Nazırı atûfetlü Seyyid Mehmed Vahid Efendi hazretleri marifetiyle müceddeden mübayaa ve irsali ferman buyrulan yalnız üç bin yüz altmış üç zirâ Tosya Şalısı îsâl ve maiyyet-i müşarun ileyhe teslim eylemek içün Ocak-ı Amireden mübaşir tayin olunduğum ecilden şâlî-i mezbûr tamamen makbuzum olduğunu müş‘ir ber mu‘tâd-ı sened olmak üzere işbu memhûr temessük verildi. Fi 24 R sene 1227 (7 Mayıs 1812)

Bende

Ali Çavuş

---

[1] Hartuç: Merminin arkasından namluya sürülen bezden veya kartondan barut kesesi.