Tosya'da Çeltik Ziraati

KONU :

Delidüz (Devrez) nehrinin sularıyla elde edilen çeltik gelirlerinin Tosya’nın Cedid mahallesinde Mevlana Şeyh Mustafa’nın vakfettiği tekke ve dershane mensuplarına sarfedildiği, çeltik ziraatine engel olmak isteyen Saz kazası ahalisinin eldeki fetva ve Rumeli kazaskerinin ilamıyla muhakemeleri

METİN :

Tosya kadısına hüküm ki;

Sen ki mevlânâ-yı mezkûrsun südde-i saadetime mektûb gönderüp kazâ-i mezbura tâbi’ Sevinçviran ve Akçakavak nâm karyeler ahâlîleri bâ-cem’ihim meclis-i şer’-i şerîfe varup Kengırı sancağının nevâhîsinden Karapazar önünden çıkup livâ-i mezbûr içinden cereyân iderek Tosya kazasına varup bunların karyeleri toprağı arasında cârî olan Delidüz (Devrez) dimekle ma’rûf nehr-i azimden otuz kırk seneden mütecâviz nehr-i mezbûr ile tarlalarına çeltik zer’ ve Tosya mahallâtından Cedîd mahallesinde kıdvetü’l-ulemâi’l-muhakkıkîn Mevlânâ Şeyh Mustafa zîde ilmuhû kendü malıyla müceddeden binâ ve vakf eylediği tekye ve dershâne fukarasının ma’îşetleri olmağla beher sene yirmişer keyl pirinç virüp her biri intifâ’ idegelmişler iken kazâ-i mezbûr esfelinde vâki’ Çorum sancağı tevâbi’isinden Saz kazâsı ahalisinin kadimden çeltik için dört harkları var iken yüzden ziyâde hark ihdâs idüp arpa ve buğday tarlaların ve bağ ve bağçe ve orman ve çayırların söküp çeltik zer’ itmeleriyle suyumuz bize kifâyet itmez oldu deyü bunları çeltik zer’ itmekden men’ murâd itmeleriyle mezbûrların kadimî harklarından mâ adâ muhdes olan harkların men’ olunup bunların kemâ fi’l-evvel zer’ine mümâna’at olunmamak bâbında hükm-i hümâyûnum verilmek recâsına vâki’ hâli ilhâhlarıyla(?) derç ve mûmâ ileyh Şeyh Mustafa’nın zikr olunan hark hususunda yedinde olan mazmûn-ı şer’a muvafık fetevâ-yı şerîfeler mantûkunca mahallinde görülmek üzere emr-i şerifim verilmek için a’lemu’l-ulemâi’l-mütebahhirîn Rumili Kadıaskeri olan Mevlânâ Ebû İshak bin İsa edâma’llahu te’âlâ fezâilehû i’lâm itmekle mevlânâ-yı müşârun ileyhin i’lâmı ve fetevâ-yı şerîfeleri mûcebince mahallinde şer’le görülmek için yazılmışdır.

Fî evâhir-i M sene 1124 ( 8 Mart 1712)